Không dùng làm màu bột dành dành vẫn có thể làm thuốc

Bột dành dành được sử dụng để làm bột tạo màu cho xôi, cho bánh... ngoài ra nó còn được sử dụng để làm thuốc chữa bệnh cũng rất hiệu nghiệm. Đây chính là bài thuốc quý được cha ông truyền qua ngàn đời nay để chữa trị những căn bệnh mắc phải trên cơ thể con người. 

Tìm hiểu về cây dành dành 

Tên khoa học: Gardenia jasminoides Ellis. 

Mô tả: Cây hoa dành dành thuộc loại cây thân gỗ, dạng cây bụi nhỏ, sống lâu năm, chiều cao khoảng 0,6-1,5m. Lá dành dành bóng, màu lục, xanh thẫm, mọc đối từ 3-4 lá, rộng khoảng 3-5cm, dài khoảng 5-10 cm. Lá hình bầu dục thuôn dài, hơi nhọn ở đầu, mép nguyên. Hoa có màu trắng tinh hoặc vàng nhạt rất duyên dáng. Hoa mọc đơn hay thành cụm nhỏ, tràng hoa hình ống có 5-10 cánh hoa. Quả dành dành hình chén, khi chín có màu đỏ, vị đắng, chứa rất nhiều hạt.

Khu vực phân bố: Cây dành dành thường mọc hoang ở các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta như: Sơn La, Hòa Bình, Vĩnh Phúc, Tuyên Quang… Ngoài ra ở đồng bằng một số tỉnh có trồng cây này làm thuốc và làm cảnh vì cây có hoa rất đẹp.

Bộ phận dùng: Quả là bộ phận được sử dụng nhiều để làm thuốc.

Thành phần hóa học: 

- Theo các nghiên cứu khoa học cho thấy trong thành phần dành dành có chứa rất nhiều chất có tác dụng tốt trong việc tiêu viêm, giảm đau, giảm sưng, khử độc, thanh nhiệt...

- Quả chi tử có chứa các chất hóa học như geniposid, geniposidic acid, gardenin, shanzhisid, gardenosid, gardosid, scandosid methyl ester, crocin-l, n-crocetin. Các nhà khoa học còn phát hiện ta thành phần chi tử còn có nonacosane, pectin tanin, b-sitosterol, D-mannitol, dầu béo.

Cách chế biến và thu hái: 

- Thu hái: Cây dành dành ra hoa vào tháng 4, đậu quả vào tháng 8 hàng năm. Thời điểm thu hái quả dành dành là vào tháng 10, tháng 11.

- Chế biến: Có 2 cách chế biến là phơi khô và sao vàng với 2 công dụng khác nhau.

+ Phơi khô: Có tác dụng thanh nhiệt, giải độc.
+ Sao vàng: Có tác dụng hạ hỏa, cầm máu.

Hiện nay với khoa học phát triển, các bạn không phải mất công chế biến quả dành dành nữa, mà giờ đây bột dành dành được chế biến từ quả dành dành nguyên chất giúp dễ dàng sử dụng hơn rất nhiều. 

Bột dành dành làm màu

Dân gian thường lựa chọn hạt dành dành để làm chất tạo màu, tuy nhiên có thể các bạn cũng chưa biết cách lấy màu dành dành tốt nhất và vẫn tiết kiệm được tối đa lượng dành dành để nhuộm màu. Những loại bánh như bánh bao, bánh nếp, bánh trôi, bánh trung thu hay là bánh chưng... đều có thể sử dụng bột dành dành để tạo màu rất hiệu quả.

Cách lấy màu từ bột dành dành để nấu nhuộm màu cho món ăn cũng rất đơn giản: Hòa bột dành dành với lượng nước ấm, chờ cho bột tan, lọc bỏ phần cặn bã, lấy nước cốt đem chế biến. 

 Tham khảo thêm:  Hướng dẫn làm mứt dừa ngũ sắc từ nguyên liệu tự nhiên

Bột dành dành làm thuốc

Thay vì sử dụng để làm bột tạo màu cho món ăn, chúng ta cũng có thể sử dụng bột dành dành sắc thành thuốc để điều trị một số bệnh đơn giản. 

Hạt dành dành có vị đắng, tính hàn, vào 3 kinh tâm (tim), phế (phổi), can (gan). Được sử dụng để điều trị một số bệnh thường gặp ở con người như: 

- Viêm gan nhiễm trùng vàng da.

- Ngoại cảm phát sốt, mất ngủ.

- Viêm kết mạc mắt, loét miệng, đau răng.

- Chảy máu cam, thổ huyết, đái ra máu.

- Ngoài ra cũng có thể được dùng để chữa tiểu tiện ít và khó đi lỵ, viêm thận phù thũng.

Cách dùng và sử dụng: Ngày dùng 10 đến 15g dưới dạng thuốc sắc, hoặc kết hợp với các vị thuốc khác.

Đối tượng sử dụng: 

- Người bị lạnh bụng

- Bệnh nhân tiểu buốt, tiểu dắt

- Người bị cảm sốt, cảm lạnh

- Bệnh nhân bị viêm gan, vàng da

- Bệnh nhân bị viêm ngứa, lở miệng

- Bệnh nhân bị chảy máu cam

- Phụ nữ bị phù khi mang thai

- Người bị chấn thương do té ngã

Nhưng tốt nhất trước khi sử dụng bột dành dành để điều trị bệnh thì nên tham khảo ý kiến của bác sĩ xem có được dùng hay không trước khi tự ý quyết định, nhằm đảm bảo sức khỏe vì không phải ai cũng có thể sử dụng bột dành dành để điều trị bệnh đâu. 

Tại sao bạn nên sử dụng bột dành dành thay thế cho hạt dành dành

- Khi chế biến hạt dành dành sẽ tốn thời gian chế biến hơn. 

- Cách sử dụng khi lấy màu cầu kì, phức tạp.

- Không tiết kiệm được nhiên liệu vì quả dành dành tươi không bảo quản được lâu dù để trong tủ lạnh.

- Giá cả bột dành dành hợp lý ít khi thay đổi không như quả dành dành giá thay đổi thất thường theo mùa vụ. 

Xem thêm thông tin chi tiết: Cách chữa bệnh bằng quả dành dành